Vận tải nội địa: Toàn tập kiến thức cần biết

Vận tải nội địa ngày càng chứng minh vai trò quan trọng thúc đẩy sự tăng trưởng của nền kinh tế, kích thích tiêu dùng trong nước. Song song với hoạt động xuất nhập khẩu, nền kinh tế của mỗi quốc gia vẫn phải dựa vào chi tiêu nội địa. Và sự phát triển của vận tải nội địa luôn song hành cùng với quá trình này.

Vận tải nội địa là gì?

Vận tải nội địa đơn giản là hoạt động vận chuyển hàng hóa hoặc hành khách trong phạm vi của một quốc gia. Mọi quốc gia nếu muốn kinh tế đi lên thì cần phải đầu tư cho hệ thống giao thông đường bộ, cảng biển đường thủy, cảng hàng không,.. Hệ thống cơ sở vật chất này đóng vai trò như nền tảng thúc đẩy các ngành sản xuất, dịch vụ khác phát triển.

Ảnh 1: Vận tải nội địa là hoạt động vận chuyển hàng hóa trong phạm vi của một quốc gia

Nếu như trước đây vận tải vẫn xếp vào nhóm ngành dịch vụ phụ trợ thì nay mọi chuyện đã khác. Trước sự lên ngôi của thương mại điện tử, nhu cầu vận chuyển hàng hóa cũng tăng lên. Từ đó, vận tải nói chung đang được xem như một ngành dịch vụ độc lập, giữ vai trò trọng tâm trong nền kinh tế tại từng quốc gia.

Vận tải nội địa tại nước đạt tăng trưởng cực kỳ mạnh mẽ trong hơn hai thập kỷ qua. Tốc độ tăng trưởng này cũng phản ánh khá chính xác sự đổi mới trong nền kinh tế. Các ngành nghề sản xuất nếu kết hợp chặt chẽ với dịch vụ vận chuyển sẽ giúp tăng hiệu quả kinh doanh trung bình 10%.

Một vài khái niệm cần biết khi tìm hiểu vận tải nội địa

Trong quá trình nghiên cứu phân tích vận tải nội địa, bạn cần chú ý tìm hiểu về khái niệm liên quan.

Ảnh 2: Đơn vị vận tải phải đầu tư cho hệ thống phương tiện vận chuyển hàng hóa

Quyền vận tải hàng hóa

Quyền vận tải có thể hiểu là bên nhận trách nhiệm thanh toán cước phí vận tải cho đơn vị vận chuyển hàng hóa. Bạn hãy theo dõi hai ví dụ sau để hiểu hơn về khái niệm này.

• Bên mua giành quyền vận tải: Bên mua cần chi trả cho bên bán hàng tiền hàng, và trả tiền vận chuyển cho đơn vị vận chuyển.
• Bên bán giành quyền vận tải: Bên mua hàng cần chi trả cho bên bán hàng tiền hàng cùng với tiền cước vận chuyển. Bên bán lúc này nhận trách nhiệm tổ chức hoạt động vận chuyển đến đúng địa chỉ của bên mua.

Đơn vị vận tải

Đơn vị vận tải ở đây thường là tổ chức doanh nghiệp sở hữu phương tiện, nhân lực có khả năng vận chuyển hàng hóa theo yêu cầu từ phía khách hàng. Khi khách hàng nhận được hàng thì bên vận chuyển mới thanh toán toàn bộ cước vận chuyển.

Từng đơn vị vận chuyển lại áp dụng chính sách về giá, quy trình hoạt động khác nhau. Phía đơn vị kinh doanh nên chú ý lựa chọn đơn vị cung cấp dịch vụ vận chuyển uy tín để đảm bảo quá trình trao nhận hàng hóa.

Phương tiện vận tải

Phương tiện vận tải thường thuộc sở hữu của phía đơn vị cung cấp dịch vụ vận chuyển hàng hóa. Đó có thể là ô tô, xe máy, tàu thuyền, máy bay,.. Tùy thuộc vào từng loại hình vận chuyển hàng hóa.

Giao nhận vận tải

Đây là dịch vụ hỗ trợ vận chuyển hàng hóa từ điểm gửi hàng đến điểm nhận hàng. Lúc này, người giao nhận cần ký kết thỏa thuận hợp đồng với chủ hàng và bên cung cấp dịch vụ vận chuyển.

Theo liên đoàn giao nhận quốc tế FIATA, giao nhận vận tải có thể là bất kỳ loại hình dịch vụ nào liên quan đến vận chuyển, xếp dỡ, lưu trữ và phân phối hàng hóa.

Vai trò của vận tải nội địa

Vận tải nội địa nói chung luôn tác động tích cực đến nền kinh tế, các bên tham gia và nhiều ngành nghề dịch vụ khác.

Vai trò của nền kinh tế

Vận tải nội địa góp một phần quan trọng vào hiệu quả của quá trình phân phối hàng hóa trong phạm vi của một quốc gia. Ngành dịch vụ này cung cấp phương tiện và nhân lực cần thiết hỗ trợ hoạt động vận chuyển, phân phối hàng hóa. Hàng hóa từ điểm sản xuất sẽ được vận chuyển, phân phối đến tận tay khách hàng tiêu dùng.

Ảnh 3: Vận tải nội địa giữ vai trò trọng tâm trong nền kinh tế của một quốc gia

Bên cạnh đó, vận tải nội địa toàn tham gia vào quá trình điều phối hàng hóa, thúc đẩy giao thương. Cụ thể, nhờ có ngành dịch vụ vận tải mà hàng hóa từ nơi sản xuất sẽ đến được với vùng thiếu thốn, nơi thực sự cần.

Trong phạm vi của một quốc gia, ngành vận tải luôn giữ một vai trò trọng tâm duy trì hoạt động của nền kinh tế. Chỉ cần một mắt xích trong quá trình vận chuyển gặp trục trặc là hoạt động lưu thông hàng hóa lập tức bị gián đoạn.

Vai trò với các bên tham gia

Ngành vận tải nội địa luôn có sự tham gia của nhiều thành phần. Doanh nghiệp sản xuất hàng hóa thường là bên đi thuê dịch vụ vận chuyển để phân phối hàng hóa đến đối tác khách hàng.

Ảnh 4: Sự phát triển của vận tải nội địa thúc đẩy thương mại điện tử phát triển

Về phía khách hàng thì sự phát triển của vận tải nội địa cũng đem lại không ít lợi ích. Giờ đây, người mua chỉ cần ngồi nhà và đặt hàng sau đó chờ giao hàng đến. Nhờ vào mạng lưới đơn vị vận tải, shipper tại khắp các tỉnh thành, hàng hóa từ Bắc vào Nam sẽ vận chuyển một cách thuận lợi, đúng địa chỉ người cần.

Còn về phía đơn vị vận chuyển, sự phát triển của các ngành nghề sản xuất cũng như nhu cầu tiêu dùng này càng cao chính là cơ hội để họ phát triển mạnh mẽ. Đặc biệt là khi xu hướng mua sắm online ngày một thịnh hành thì nhu cầu giao nhận hàng của khách hàng cá nhân và doanh nghiệp cũng ngày càng tăng.

Vai trò với ngành dịch vụ vận tải biển

Vận tải nội địa nói chung và vận tải đường biển nói riêng cần liên hệ chặt chẽ với nhau. Trong đó, vận tải đường biển là một mảnh ghép trong bức tranh vận tải nội địa tại những quốc gia có đường bờ biển dài cùng với hệ thống kênh rạch nhiều như Việt Nam.

Ảnh 5: Vận tải đường biển hỗ trợ cho vận tải nội địa nói chung

Các quốc gia gần miền cần kết hợp thế mạnh giữa vận tải quốc tế và vận tải nội địa. Nhắc đến vận tải quốc tế thì chắc chắn vận chuyển đường biển luôn chiếm tỷ trọng lớn nhất. Nhưng nếu muốn mảng dịch vụ vận chuyển quốc tế đường biển phát triển thì bắt buộc phải có sự hỗ trợ của vận tải nội địa.

Khi dịch vụ vận tải nội địa đi vào hoàn thiện và phát triển, nó sẽ hỗ trợ vận chuyển hàng hóa từ nơi sản xuất đến cảng biển nhanh chóng hơn. Ngay cả một quốc gia không giao thương với bên ngoài thì vận tải đường thủy đôi khi vẫn giữ vai trò trọng tâm, thúc đẩy những ngành nghề khác vừa phát triển.

5 Hình thức vận tải nội địa cơ bản

Vận tải nội địa tại Việt Nam chủ yếu tập trung vào 5 hình thức chính. Bao gồm vận tải đường bộ, đường sắt, đường thủy, đường không và đường ống.

Vận tải đường bộ

Đây là một trong những hình thức vận tải nội địa phổ biến nhất. Vận tải đường bộ ưu thế bởi tính linh hoạt, khả năng vận chuyển đa dạng loại hình hàng hóa, phương tiện dễ dàng di chuyển đến các vùng lân cận hoặc từ Bắc vào Nam và ngược lại. Phương tiện sử dụng ở đây thường là xe ô tô, xe gắn máy, xe tải,..

Ảnh 6: Vận tải đường bộ – một trong những hình thức vận tải nội địa phổ biến nhất

Vận tải đường bộ tại Việt Nam hiện giờ rất phát triển nhờ vào hệ thống giao thông ngày một hoàn thiện. Cùng với đó là hoạt động đầu tư phương tiện hiện đại, ứng dụng công nghệ vào quá trình quản lý.

Chi phí vận chuyển hàng hóa bằng đường bộ cũng rẻ hơn so với vận chuyển bằng đường không và đường thủy. Đồng thời, tạo linh hoạt cho cả người nhận và người gửi.

Vận tải đường sắt

Cùng với đường bộ thì vận tải đường sắt hiện giờ cũng khá phát triển. Song song với chuyên chở hàng hóa, phía đơn vị vận hành còn kết hợp chở cả người. Vận chuyển hàng hóa bằng đường sắt đảm bảo tính an toàn, hầu như không gặp phải tình trạng tắc nghẽn, ít bị tác động bởi thời tiết.

Ảnh 7: Vận tải đường sắt

Mỗi chuyến tàu đường sắt, người ta có thể chuyên chở cả chục thậm chí cả trăm tấn hàng, hỗ trợ vận chuyển đa dạng hàng hóa. Thế nhưng nếu so với đường bộ thì tốc độ vận chuyển hàng hóa ở đường sắt chậm hơn, không phù hợp với khách hàng cá nhân. Mặt khác, vận chuyển hàng hóa bằng đường sắt chỉ phù hợp với những vùng đặt nhà ga.

Vận tải đường thủy

Việt Nam vốn nổi tiếng với hệ thống kênh rạch vô số, đường bờ biển dài từ Bắc vào Nam. Đây chính là điều kiện thuận lợi để vận tải đường thủy phát triển, góp phần tích cực vào sự tăng trưởng của ngành dịch vụ vận tải nội địa.

Ảnh 8: Khối lượng hàng hóa lớn vận chuyển bằng tàu thủy

Ưu thế của vận tải đường thủy là có khả năng chuyên chở khối lượng hàng hóa lớn, phí vận chuyển phải chăng. Thế nhưng phương thức vận chuyển này chỉ áp dụng cho doanh nghiệp hoặc cá nhân cần vận chuyển số lượng hàng hóa lớn. Hơn nữa, tốc độ vận chuyển đường thủy hiện vẫn chưa thực sự nhanh.

Vận tải đường không

Vận tải đường không ngày càng tiếp cận được với đông đảo khách hàng. Những mặt hàng giá trị theo như trang sức, thuốc men, hàng dễ hư hỏng, thư tín quan trọng,.. Đặc biệt phù hợp vận chuyển bằng đường hàng không.

Ảnh 9: Vận chuyển hàng hóa nhanh bằng máy bay

So với những loại hình vận tải còn lại thì vận tải đường không ưu thế vượt trội bởi tốc độ vận chuyển nhanh, đảm bảo an toàn cho hàng hóa, không bị rào cản bởi địa hình,.. Tuy nhiên chi phí vận chuyển bằng đường hàng không lại khá cao, không phù hợp vận chuyển số lượng lớn hàng hóa cồng kềnh.

Vận tải đường ống

So với 4 loại hình vận tải còn lại thì vận tải đường ống chắc hẳn còn xa lạ với phần đông khách hàng. Chỉ những mặt hàng đặc thù như năng lượng (dầu mỏ, khí đốt,..) mới khẩn vận chuyển bằng đường ống.

Hiện nay hệ thống đường ống chủ yếu được xây dựng từ khu vực khai thác năng lượng và kết nối đến hệ thống nhà máy. Sau đó, tiếp tục vận chuyển đến địa chỉ cần phân phối năng lượng.

Vận tải đường ống chưa thực sự phát triển tại Việt Nam. Châu Âu, Trung Đông, Bắc Mỹ,.. Chính là những khu vực sở hữu hệ thống đường ống vận chuyển năng lượng tiên tiến nhất thế giới.

Quy trình triển khai dịch vụ vận tải nội địa

Muốn triển khai dịch vụ vận tải nội địa, mỗi đơn vị cung cấp dịch vụ vận tải cần thực hiện tuần tự theo các bước.

Ảnh 10: Quy trình triển khai dịch vụ vận tải nội địa diễn ra theo nhiều bước

Bước 1: Tiếp nhận thông tin

Phía đơn vị cung cấp dịch vụ vận chuyển sẽ chấp nhận thông tin từ phía khách hàng. Lúc này, nhân viên tư vấn cần tìm hiểu rõ chủng loại hàng cần vận chuyển, số lượng hàng hóa, điểm giao và nhận. Sau đó, tiến hành tư vấn dịch vụ phù hợp và soạn thảo hợp đồng.

Bước 2: Ký kết hợp đồng

Phía khách hàng sau khi đã đồng ý với tất cả điều khoản, lựa chọn dịch vụ phù hợp cần ký kết hợp đồng với bên cung cấp dịch vụ vận chuyển. Trong hợp đồng này cần quy định rõ trách nhiệm của từng bên, phương thức vận chuyển, thời gian thanh toán cụ thể.

Bước 3: Nhận hàng tại kho

Bên vận chuyển hàng hóa biến thành nhận hàng tại kho ghi trong hợp đồng. Trong quá trình nhận hàng, cả hai bên cần cử người kiếm đến số lượng, giao nhận hàng hóa.

Bước 4: Vận đơn vận chuyển nội địa cần thiết

Đơn vị vận chuyển lúc này cần cung cấp vận đơn làm bằng chứng vận chuyển cho khách hàng. Sau đó giao hàng, cung cấp thủ tục cần thiết nếu khách hàng cần làm việc với hải quan hoặc các trạm kiểm soát dọc đường đi.

Bước 5: Giao đến kho của khách hàng, người nhận

Sau khi vận chuyển hàng đến điểm giao nhận trong hợp đồng, khách hàng cần cử người nhận hàng, kiểm đến kỹ số lượng và tình trạng hàng hóa. Và tiến hành thanh toán cho bên cung cấp dịch vụ vận chuyển theo theo cam kết.

Yếu tố ảnh hưởng đến giá cước vận tải nội địa

Giá cước vận tải nội địa bị chi phối của một yếu tố như giá nhiên liệu xăng dầu, số lượng hàng hóa chuyên chở, khu vực trả hàng, loại hình hàng hóa.

Ảnh 11: Cước vận chuyển nội địa luôn bị phụ thuộc vào giá cả nhiên liệu xăng dầu

Giá nhiên liệu xăng dầu

Mọi phương diện vận chuyển hàng hóa hiện nay đều phải sử dụng nhiên liệu là xăng dầu. Chính vì thế giá cước vận chuyển hàng hóa nội địa luôn bị ảnh hưởng bởi giá cả lên xuống của xăng dầu. Mà giá xăng dầu trên thế giới không phải lúc nào cũng ổn định mà hay lên xuống bất ngờ.

Nhằm ứng phó với biến động giá nhiên liệu, phía đơn vị cung cấp dịch vụ vận tải hay tính thêm 20% cước phí. Thực tế chỉ cần giá xăng dầu tăng thì giá cước vận chuyển cũng lập tức tăng theo.

Khối lượng hàng hóa

Bên cạnh giá xăng dầu thì cước vận chuyển hàng hóa nội địa còn phụ thuộc vào khối lượng hàng hóa. Nhằm khuyến khích khách hàng sử dụng dịch vụ, phía đơn vị vận tải sẽ giảm cước theo khối lượng hàng hóa. Có nghĩa gửi hàng càng nhiều thì giá cước lại càng ưu đãi.

Khu vực trả hàng

Đặc điểm khu vực trả hàng cũng là yếu tố ảnh hưởng đến bảng giá cước mà mỗi đơn vị cung cấp dịch vụ vận tải nội địa áp dụng. Nếu như chị bận chuyện trong nội thành, khu vực sở hữu hệ thống đường giao thông thuận tiện, giá cước thường rất hợp lý.

Ngược lại nếu khu vực trả hàng nằm ở vùng xa xôi, đường xá đi lại khó khăn thì chắc chắn cước phí vận chuyển áp dụng cao hơn. Nói chung, khoảng cách vận chuyển càng dài, địa hình nhận hàng toàn phức tạp, giá cước áp dụng lại càng cao.

Loại hình phương tiện vận chuyển

Loại hình phương tiện vận chuyển hàng hóa nội địa tại Việt Nam hiện giờ khá đa dạng. Trong đó phổ biến nhất là xe máy, xe tải, máy bay,.. Riêng với vận chuyển hàng hóa ở máy bay thì giá cước áp dụng bao giờ cũng cao hơn.

Còn nếu vận chuyển hàng hóa bằng xe tải và xe máy, giá cước lại khá hợp lý. Những loại hình phương tiện này phù hợp vận chuyển liên tỉnh, hỗ trợ vận chuyển cho khách hàng doanh nghiệp và cá nhân.

Loại hình hàng hóa

Hàng hóa trên thị trường hiện giờ vô cùng đa dạng. Tùy thuộc vào từng chủng loại hàng hóa mà phí đơn vị cung cấp dịch vụ vận tải nội địa sẽ áp dụng bảng giá phù hợp. Nếu không thuộc nhóm hàng đặc biệt, cước phí vận chuyển của phần lớn hàng hóa đều tương tự nhau.

Nhưng với hàng hóa cồng kềnh, hàng hóa cần bảo quản đặc biệt, hàng hóa dễ bị đổ vỡ,.. Giá cước đương nhiên cao hơn so với loại hàng hóa thông thường. Trước khi sử dụng dịch vụ vận chuyển, khách hàng cần cho bên vận chuyển biết rõ tình trạng hàng hóa.

Trường hợp cần vận chuyển khối lượng lớn hàng hóa, khách hàng đôi khi còn phải làm cả thủ tục kê khai. Sau đó, làm hợp đồng rõ ràng với bên cung cấp dịch vụ vận chuyển.

Kết luận

Vận tải nội địa luôn giữ một vai trò trọng tâm trong nền kinh tế của mỗi quốc gia. Sự phát triển của ngành dịch vụ này sẽ kéo theo tăng trưởng của nhiều ngành nghề khác. Mong rằng những chia sẻ trên đây, bạn sẽ có được cái nhìn tổng quan hơn về dịch vụ vận tải nội địa!

Liên hệ hỗ trợ và tư vấn dịch vụ miễn phí